به گزارش خبرگزاری «حوزه» هر ساله همزمان با روز جهانی موزه در ایران بازدید از بسیاری از موزه ها برای عموم مردم به صورت رایگان است و موزه آستان مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست .
موزه آستانه مقدسه یکى از قدیمى ترین موزه های کشور به شمار می‌رود که در آبان ماه سال ۱۳۱۴ شمسى در محوطه داخلى حرم مطهر و محل فعلى مسجد شهید مطهرى تأسیس شد.
مجموعه آثار موزه شامل بخش هاى متنوعى از جمله بخش قرآن هاى خطى از قرن دوم تا دوره معاصر، مسکوکات ادوار اسلامى و پیش از اسلام، تابلوهاى نقاشى و شمایل مینیاتورى، آثار چوبى خاتم کارى، آثار چوبى منبت کارى، ظروف سفالینه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از میلاد مسیح و ادوار اسلامى، ظروف چینى و شیشه اى و …، کاشى هاى زرین فام با طرح ها و نقوش و کتیبه هاى زیبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجرى قمرى، آثار حجارى و سنگ هاى تزئینى، لوازم فلزى با تزئینات قلمزنى، قالیچه هاى دستباف ابریشمى دوره صفوى و قاجار و پارچه هاى دستباف است.
برخى از قرآن هاى موزه در قرون آغازین حیات اسلام یعنى در قرن دوم و سوم همزمان با حکومت خلفاى عباسى کتابت شده و برخى نیز در سایر ادوار اسلامى، مصادف با دوره حکومت آل بویه، سلجوقیان، ایلخانیان، تیموریان، صفویان و قاجاریه کتابت شده است.
قدیمى ترین قرآن موزه در سال ۱۹۸ هجرى قمرى نوشته شده و در آغاز آن نام مامون خلیفه عباسى مشهود است. بعضى از قرآن ها بر روى پوست و برخى دیگر بر روى پارچه و سایر قرآن ها بر روى انواع کاغذ نوشته شده است.
مجموعه مسکوکات موزه آستانه مقدسه قم از دیگر بخش هاى مهم آثار موزه را تشکیل مى‌دهد که از لحاظ جنس، طرح و نقش و دوره تاریخى حائز اهمیت است.
مسکوکات موزه از نظر جنس به سه دسته طلا، نقره و مس و از نقطه نظر تاریخى به سه دوره تاریخى اشکانی و ساسانی، عرب ساسانی و ادوار اسلامی است که در دوره نخست برخى از سکه هاى نقره موجود در دوره حاکمیت سلسله اشکانى و ساسانى ضرب شده اند که روى این سکه ها تصویر نقش برجسته و نیمرخ فرمانروا با نگاه به سمت چپ و بر پشت سکه نیز نقش آتشدان زرتشتى با شعله هایى که از میان آن متصاعد مى‌شود و غالباً نیز با دو نگهبان ایستاده بر دو جانب آن مشهود است.
کاشی هاى موزه قم از نظر قدمت، نفاست، ابعاد، کثرت نقوش و تزئینات و تنوع کتیبه‌هاى موجود روى آن بسیار حائز اهمیت و جالب توجه هستند.
از نظر قدمت، بیشتر کاشی ها مربوط به دوره سلجوقى و ایلخانى (قرن ششم و هفتم و هشتم) بوده که بخش قابل توجهى از آن در کارخانه سید رکن الدین در کاشان ساخته شده است.
بخش زیاد کاشی هاى موزه را کاشی هاى ستاره اى یا کوکبى و چلیپا، خشت کاشى و کاشى هاى معرق و کتیبه اى تشکیل مى‌دهد.
کاشی هاى کوکبى یا ستاره اى عمدتا داراى تزئینات زرین فام بوده و همچنین تعداد زیادى از آنها داراى نقوش برجسته زیباى گیاهى شامل گل و بوته اسلیمى هستند.
کتیبه هاى موجود بر روى کاشی ها به سه دسته تقسیم مى‌شوند که یکی از آنها شامل آیات و سوره های قرآنى، احادیث و روایات ائمه معصومین (ع) و ابیاتى از شعراى پارسى گوى ایرانى از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسى است.
کاشى هاى خشتى قسمت دیگرى از کاشی هاى موزه قم را تشکیل مى‌دهد که بیشتر داراى کتیبه هایى با حروف برجسته شامل سوره های قرآنى به ویژه سوره یاسین با تزئینات زرین فام و نقوش گیاهى است. در این قسمت هر کاشى شامل یک یا چند کلمه برجسته بوده که مجموعه متعددى از آنها عبارات یک آیه و یا یک سوره را تشکیل مى‌دهد.
از نظر زیبایى و نفاست و ابعاد، یکى از زیباترین و نفیس ترین کاشی هاى موجود، کاشى هاى مرقد على بن جعفر(ع) است که به شکل یک مستطیل بزرگ با ابعاد کلى ۱۵۶×۲۰۶ سانتیمتر که شامل شش قطعه کوچکتر به ابعاد ۷۸×۷۰ سانتیمتر است و مربوط به اوایل قرن هشتم یا دوره ایلخانى بوده که داراى کتیبه هایى به خط ثلث برجسته است.
